งานประเพณีนี้จะเริ่มขึ้นในทุก 15 ค่ำ เดือน 1จีนของทุกปีเพื่อเป็นการรำลึกถึง การลอยน้ำทะเลมาขึ้นฝั่ง ของ ตี่ฮู้อ่องเอี่ย  ในเมื่อหลายชั่วอายุคนมาแล้ว  ซึ่งทั่ง 2  สาลเจ้า มีตี่ฮู้อ่องเอี่ยเป็นองคืประธาน  การที่ผมมาโพสในครั่งนี้เพื่อต้องการเผ่ยแพร่ให้ คนทั่วไปได้รู้จักพิธีกรรมท่องถิ่นของชาวไทยเชื่อสายจีนในและชาวไทยพุทธ 3 จังหวัดชายแดนใต้ซึ่งเป็นชนกลุ่มน้อยแต่ยังมีความสามัคคีและเข็มแข็งที่จะยืดหยัดสามัคคีกันเพื่อสืบสานประเพณีท่องถิ่นของตนเองให้คงอยู่จนชั่วลูกชั่วหลาน อยากให้คนอื่นๆรู้ว่าเรายังมีความสามัคคีซึ้งเป็นเกราะกำบังอันตรายต่างๆ ความเข็มแข็งของชุมชนและกลุ่มคน และสิ่งศักสิทธิ์ที่ยึดถือ แผ่นดินอันมีคุณต่อเราเราจะไม่ทิ้งไหนแค่นั้นก็พอคับ

                                                ด้วยความนับถือ/บ่านเหลง

ตี่ฮู้อ่องเอี่ย

ธรรมเนียมการสร้างศาลเจ้า โดยประเพณีนิยมของชาวตรัง มักสร้างศาลเจ้าเป็นลักษณะปิด

ในรูปแบบศาลเจ้ากึ่งพระราชวัง ชาวตรังจึงมักเรียกศาลเจ้าว่าเก็งในนามท้าย

มักมีประตูเข้าออกที่มิดชิด และเป็นลานเปิดโล่งภายในบริเวณกลางอาคาร

เพื่อรับแสงอาทิตย์สาดส่องยามเช้า โดยมักหันด้านหน้าของศาลเจ้ามุ่งไปยังทิศตะวันออกหรือทิศเหนือ

มีคติการสร้างแท่นบูชาฟ้าดินภายนอกอาคารศาล ซึ่งตรงกับประตูศาล

บางศาลเจ้าอาจสร้างเป็นแท่นบูชาโล่ง แต่ส่วนใหญ่มักสร้างเป็นศาลาจีนมีแท่นบูชากราบไหว้โดยถาวร

 มีอักษรจีนกำกับว่าเป็นที่สถิตย์แห่งบิดรมารดาแห่งผืนดินและแผ่นฟ้า(เทียนเต่เป่โบ้)

อันหมายรวมถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายที่ไม่ได้ประจำภายในศาล

ยังหมายถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สูงสุดนั่นคือ พระยกอ๋องส่งเต่ จึงมีผู้เรียกถี่กองเต๋งเป็นอีกนามหนึ่ง

(ในภาพ เป็นแท่นบูชาฟ้าดินของศาลเจ้ากิวอ๋องเอี่ย)

(มีอักษรกำกับว่าเป็นแท่นบูชาแห่งบิดรมารดาแห่งผืนดินและแผ่นฟ้า)

เนื่องจากแท่นบูชาดังกล่าว ในศาลเจ้าที่กำหนดเป็นมณฑลพิธีถือศีลกินผักนั้น

มักสร้างตรงกับตำแหน่งแห่งพิธีการขึ้นเสาเต็งโก 燈篙 จึงมีผู้เรียกว่า เต็งโกตั๋ว

อันหมายถึงแท่นบูชาแห่งเสาเต็งโก ซึ่งหมายถึงราวเสาลำไม้ไผ่ที่นำมาใช้เพื่อแขวนตะเกียง

ในบางสถานที่อาจเรียกว่ากัวเต็ง 竿燈 หรือตามสำเนียงท้องถิ่นปักษ์ใต้บางแห่งเรียกโกเต้ง

ซึ่งก็ไม่ต่างกันในความหมาย เพียงแต่เป็นความถนัดตามพื้นถิ่นของบรรพบุรุษ

ที่มาจากเมืองจีนต่างเมืองและแรกเริ่มที่ได้เรียกมาตามกัน

เช่นชาวปักษ์ใต้เดียวกัน อาจเรียกของบางสิ่งที่คล้ายกัน แต่ไม่เหมือนกัน

หากฟังแล้วก็จะรับรู้ได้โดยไม่ต้องแปลความหมาย

ซึ่งนอกจากเมืองตรังแล้ว เมืองกระบี่ก็เป็นอีกพื้นที่หนึ่งที่เรียกเสาเต็งโกในความหมายเดียวกัน

(ในภาพ เป็นแท่นบูชาฟ้าดินของศาลเจ้ากิวอ๋องไต่เต่ห้วยยอด สร้างขึ้นทดแทนกระท่อมมุงจาก)

(ยังปรากฏตับจากบนหลังคาให้ย้ำเตือนถึงความเรียบง่าย พร้อมคำอักษรว่าเป็นแท่นบูชาแห่งเสาเต็งโก)

(ในภาพ เป็นแท่นบูชาฟ้าดินของศาลเจ้าหมื่นราม ซึ่งเป็นแบบเปิดโล่งดังกล่าว)

(ขณะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของศาลเจ้า พระไต่เซี่ยฮุดโจ้วกำลังประกอบพิธีกรรม)

ขอบคุณ  คุณบ่านเหลงมากๆคับที่ทำให้ผมได้มีความรู้เกี่ยวกับ ประเพณีของชาวจีนใน 3 จังหวัดคับเพราะไม่เคยได้เห็นและได้รู้มาก่อนว่ามีพิธีกรรมของชาวจีน  และขอเป็นกำลังใจให้กับคุณ  บ่านเหลง มากๆคับ

ก้องเต็กจุนอ๋อง ท่านมีชื่อเดิมว่า โก๊ยตงฮก เกิดในสมัยราชวงศ์ถังเมื่อวัน 22 ค่ำ เดือน 2 จีน(บางตำนานอาจไม่ตรงกัน) ปีพุทธศักราช 1466 เป็นชาวเมืองจ๋วนจิว  ถิ่นกำเนิดที่หมู่บ้านซีซัว อำเภอหลำอัว เป็นลูกชาวนายากจน เมื่อต้องกำพร้าบิดาแต่เยาว์วัยตั้งแต่อายุ 7 ขวบ ท่านและมารดาจึงได้ย้ายมายังหมู่บ้านกิมก๊ก อำเภออานโคย อาศัยอยู่กับครอบครัวตระกูลเอี๋ยว โดยทำหน้าที่เป็นผู้เลี้ยงวัว เลี้ยงแกะ ในวัยเยาว์ท่านเป็นเด็กที่ขยันขันแข็ง มีคุณธรรม เคารพบิดรมารดา มีความกตัญญู เมื่อท่านได้นำสัตว์เหล่านั้นขึ้นภูเขาไปเลี้ยงพร้อมกับเด็กคนอื่น ท่านก็เริ่มฉายแววความฉลาด มีลักษณะความเป็นผู้นำ ทำให้เด็กเหล่านั้นเชื่อฟังและทำตาม ในขณะนั้นท่านเริ่มมีญาณวิเศษสามารถทำบางสิ่งที่ปุถุชนทั่วไปไม่สามารถกระทำได้ ท่านและเพื่อนๆมักเล่นเป็นกษัตริย์และข้าราชบริพารตามประสาเด็ก

(ในภาพ พระก้องเต็กจุนอ๋อง)

จนเมื่อโตขึ้นทางบ้านได้เชิญซินแสท่านหนึ่งมาดูฮวงจุ้ยภายในบ้าน เมื่อซินแสท่านนั้นพบกับท่าน ก็มองออกถึงความมีวาสนา ท่านได้รับมอบหมายให้ปรณนิบัติซินแส ซึ่งทำได้เป็นอย่างดี ซินแสท่านจึงเอ็นดู ได้ชี้แนะตำแหน่งฮวงจุ้ยภายในบ้านที่ดีที่สุด ซึ่งเป็นตำแหน่งของบุญบารมีแห่งกษัตริย์ พร้อมแนะนำให้ท่านนำเถ้ากระดูกของบิดามาฝังไว้ ณ ตำแหน่งนี้ แล้วชีวิตท่านจะสมปรารถนาทุกประการ และเมื่อท่านจำต้องจากบ้านตระกูลเอี๋ยว เพราะต่อหัวเสือได้เข้ามาทำร้ายกัดต่อยแกะและวัวตายหมดคอก เจ้าของบ้านจึงไม่พอใจ ท่านและมารดาจึงจำต้องออกจากบ้านตระกูลเอี๋ยว

(ในภาพ พระก้องเต็กจุนอ๋อง)

ท่านจึงกลับไปหาซินแสท่านเดิม ซินแสได้ชี้แนะให้ท่านได้เดินทางต่อ และทิ้งปริศนาเงื่อนไข 4 ประการที่ทำให้ท่านได้สำเร็จธรรมเต๋า กำเนิดเซียน นั่นคือ ปริศนาวัวขี่คน ทองแดงครอบศรีษะ น้ำเปลี่ยนเป็นสีแดง และปลาหลีฮื้อดิ้นพราดๆอยู่บนยอดไม้ ท่านคิดว่าสิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ แล้วซินแสก็อำลาจากไป ระหว่างทางที่ท่านได้เดินทางพร้อมมารดา พลันคิดว่าจะไป ณ ที่แห่งใดนั้น ปรากฏฝนตกหนักมีซือกงท่านหนึ่งเดินตากฝนเอาฉาบตีที่ทำด้วยทองแดงกั้นครอบศรีษะ พลันเห็นเด็กหลบฝนใต้ท้องวัว พลันน้ำบ่าเป็นสีแดงคลั่ก และชาวบ้านตกปลาหลบใต้ต้นไม้ นำปลาที่ตกได้แขวนไว้บนต้นไม้ ปลาดิ้นพราดๆ คำปริศนาทั้ง 4 จึงถูกค้นพบ และชักนำให้ท่านมาพำนักที่ห่องหองซัว

(ในภาพ พระก้องเต็กจุนอ๋อง)

เมื่ออายุ 16 ปี ครั้งหนึ่งท่านได้ขึ้นไปเก็บกิ่งไม้แห้งนั่งบนตั่งยอดไม้ โดยเด็กเลี้ยงวัวเก็บไม้อยู่ข้างล่าง แต่แล้วท่านก็นิ่งไปเป็นที่ผิดสังเกตุ เมื่อมารดามาพบเข้าก็พลันตกตะลึง พบท่านตัวแข็งทื่อ อยู่ในลักษณะนั่งบนยอดไม้ หน้าแดงกล่ำ ดวงตาเบิกกว้าง ปากกว้าง ตั้งคอตรง  ขายกขัดสมาตรทั้ง 2 ข้าง มารดาจึงดึงขาท่านได้เพียง 1 ข้าง ขาอีกข้างยังอยู่ในลักษณะเดิม กล่าวว่าท่านละทิ้งสังขาร สำเร็จเต๋า ในลักษณะเช่นกิมซิ้นที่นิยมบูชา  ด้วยคอที่ตั้งตรงและดวงตาที่เบิกกว้าง เพราะต้องการมองเห็นได้ไกล เหตุการณ์นี้ล่ำลือไปทั่วทั้งหมู่บ้าน ต่อมามีผู้นับถือท่านมากขึ้นเรื่อยๆ ชาวบ้านจึงสร้างศาลให้ท่านอยู่  แรกเริ่มผู้คนมักแต่งกายให้ท่านอยู่ในชุดทหาร ชาวบ้านจึงเรียกศาลท่านว่า จงกุนสี่ ต่อมาจึงเรียกเป็นห่องซานสี่ เนื่องจากตั้งศาลอยู่บนเนินห่องซัว

(ในภาพ พระก้องเต็กจุนอ๋อง )

แรกเริ่มชาวบ้านเรียกท่านว่า โก๊ยเซ่งอ๋อง ต่อมามีผู้สร้างศาลให้ท่านที่หมู่บ้านกิมก๊ก อำเภออานโคย บ้านตระกูลเอี๋ยวเดิมที่ท่านเคยพำนักอาศัย ในตำแหน่งจุดฮวงจุ้ยที่ซินแสเคยชี้แนะ ซึ่งตั้งอยู่ใกล้กับตำแหน่งหลุมฝังศพของบิดาท่าน เรียกว่าไท้อ๋องเหลง

(ในภาพ พระก้องเต็กจุนอ๋อง )

ต่อมาในภายหลังมีเรื่องตำนานกล่าวถึงการสร้างกิมซิ้นเซ่งโบ้ในตำแหน่งภรรยาของท่านในศาลเดียวกัน ซึ่งไม่ปรากฏว่าในช่วงที่ท่านมีชีวิตได้แต่งงานมีภรรยา กล่าวว่าเซ่งโบ้ท่านนี้ชื่อเดิมคือเอี๋ยวเชียนกิมเป็นลูกสาวของเต๋าซือท่านหนึ่ง ซึ่งนางได้ฝันเห็นชายหนุ่มรูปงามในความฝันอยู่บ่อยครั้งเป็นอาจิน จนล่วงรู้ถึงเต๋าซือซึ่งท่านก็ไม่สบายใจและไว้วางใจ จึงได้เร่งรัดให้ลูกสาวต้องแต่งงานกับบุตรชายตระกูลลี่ ระหว่างทางผ่านหน้าศาลพระโก๊ยเซ่งอ๋อง เจ้าสาวเกิดหายไปจากเกี้ยวและกลับกลายเป็นกิมซิ้นอยู่ข้างกายท่านนับจากบัดนั้น จากนั้นกล่าวว่าท่านมีบุตรชายรวมทั้งสิ้น 13 คน เรียกจับซาไท้จื้อ ซึ่งต่างได้รับมอบหมายให้ประจำดูแลแห่งหนตำบลสถานที่ต่างๆที่ไม่ซ้ำกัน

(ในภาพ โป้อันจับซาไท้จื้อ บุตรของพระโก๊ยเซ่งอ๋องทั้ง 13 ท่าน)

ในศาลท่านมักมีขุนพลข้างกาย เบื้องซ้ายคือ ตั๋นจงกุน ชื่อเดิมตั๋นหย้ง

ส่วนขุนพลเบื้องขวาคือ อึ๋งไท้อุย ชาวบ้านเรียกท่านว่า อั้วกอง

และยังมีขุนพลเบื้องหน้าอีก 2 ท่าน เรียกจ๋งเต็กจุนโห้ว และเอี้ยนอิ่วจุนโห้ว

(ในภาพ ขุนพลข้างกายเบื้องขวาของพระก้องเต็กจุนอ๋อง คืออึ๋งไท้อุย นามไท้ฮู)

จากกิตติศัพท์ร่ำลือถึงความศักดิ์สิทธิ์ของท่าน ผู้คนจึงมักบนบานท่านในเรื่องปกป้องบ้านเมืองให้อยู่ดีมีสุข หลีกเลี่ยงอัคคีภัย โรคภัยหายเจ็บ เนื่องจากมีความเขื่อว่าท่านเป็นผู้พิทักษ์พระราชวังของกษัตริย์ให้รอดพ้นจากอัคคีภัย พระเจ้าซ้องโกจอง(ซ่งกาวจง)จึงได้แต่งตั้งท่านเป็น อุยตินก้องเต็กโห้ว

(ในภาพ  ขุนพลข้างกายเบื้องซ้ายของพระก้องเต็กจุนอ๋อง คือตั๋นจงกุน ชื่อหย้ง นามก๊วดชือ)

จากนั้นท่านได้รับการแต่งเติมสมัญญานามอีกในหลายยุคสมัย

จนกระทั่งหลังสุดพระเจ้าเชงบกจอง(ชิงมู่จง)

สถาปนาท่านเป็น อุยตินตงเอ็งฮูหุ่ยอุยบู้เอ็งเหลียดโป้อันก้องเต็กจุนอ๋อง ตราบจนปัจจุบัน

(ในภาพ องครักษ์เบื้องหน้าจ๋งเต็กจุนโห้ว)